Een meningsverschil is makkelijk ontstaan en zolang je open staat voor de opvatting van een ander kan het eindigen bij de constatering dat je het niet eens bent en dat ieder haars/zijns weegs gaat. Zonder op de aanleiding in te gaan weten we ook allemaal dat een meningsverschil kan uitgroeien tot iets groters, iets dat een relatie kapot kan maken. Helaas gebeurt dat vaak dan ook nog onbedoeld. Maar het gebeurt wel.
In onze praktijk voeren we soms ongemakkelijke gesprekken met onze cliënten hoe we situaties die leiden tot in het minste geval financieel ongemak en in het ergste geval een financiële ravage. Ongemakkelijk, want op het moment dat we met elkaar in gesprek zijn is alles nog pais en vree. We leggen elke keer uit dat het nodig is om toch dit minder leuke deel van het gesprek te hebben. Niet iedereen kan een financiële ruzie aan. Bijvoorbeeld als één partner het grootste inkomen heeft en de ander daar dus afhankelijk van is voor diens levensstijl. Of als arbeidsongeschiktheid of ziekte het gezamenlijke inkomen zo zwaar aantast dat keuzen moeten worden gemaakt en een partner zo’n keuze ondraaglijk vindt.
In dit artikel staan we stil bij twee veel voorkomende omstandigheden welke met voorbereiding tot minder brokken leiden.
Tantie Rie’s erfenis
Tante Rie, kinderloos weduwe, laat na een lang leven een onbelaste woning en een flink gevulde juwelenkist (haar “guilty pleasure”) na. Als er geen testament is wordt haar erfenis verdeeld over haar nog levende zus en de kinderen van haar eerder overleden broers. Geruime tijd geleden heeft ze één neef een flinke schenking gedaan. Tante Rie heeft altijd gezegd dat al haar neven en nichten haar even lief zijn. Het wettelijk erfrecht houdt echter geen rekening met de eerdere schenking en verdeelt het erfdeel van een vooroverledene over diens (vaak verschillende) aantal kinderen. De aangetrouwde partner van een eerder overleden kinderrijke broer beklaagt zich over de onderling grote verschillen van erfdelen tussen neven en nichten. Voor men het wist ontstonden twee kampen waardoor het op verjaardagen flink rustiger werd. De afwikkeling duurde nodeloos lang omdat de erfgenamen de erfenis gezamenlijk moesten afwikkelen. Onervarenheid, verschillende belangen en 14 kapiteins op het schip maakten het proces een hachelijke zaak.
In een testament had tante’s laatste wens waardig geregeld kunnen worden. Niet alleen de verdeling over de zus (die helemaal geen groot erfdeel wilde), neven en nichten en verrekening van de eerdere schenking. Ook de afwikkeling kan worden belegd bij bijvoorbeeld twee specifieke erfgenamen waarvan bij de anderen bekend is dat zij tante’s nalatenschap goed en naar de wensen van tante zullen beheren. Of de afwikkeling kan worden belegd bij een professionele executeur. Dat geeft objectiviteit en ervaring.
Een verliefd stel vijftigers kopen een woning
Liesbeth en Onno zaten vroeger bij elkaar in de klas, hadden wel interesse in elkaar maar deden er niets mee en gingen elk hun weg. Jaren later springt de vonk alsnog over als Liesbeth’s partner al een aantal jaren eerder is overleden en het huwelijk van Onno door echtscheiding eindelijk voorbij is. Liesbeth en Onno besluiten samen verder te gaan en kopen een vooroorlogse woning welke inclusief verduurzaming en een update geven €800.000 kost. Liesbeth’s zoon en Onno’s beide dochters zijn inmiddels financieel zelfstandig en wonen niet meer thuis. Liesbeth heeft vermogen geërfd (zij brengt de helft van de koopsom in contanten in), een baan als doktersassistente en een nabestaandenpensioen. Onno heeft vermogen en een deel van zijn pensioen bij zijn voormalige partner achtergelaten maar heeft een goed inkomen. De hypotheek wordt €400.000.
Als het verliefde stel samen de woning koopt en de hypotheek afsluit en verder niets regelt daalt Liesbeth’s vermogen op die dag meteen met €200.000 want Onno wordt ook 50% eigenaar van de woning en Liesbeth tekent mee als hoofdelijk schuldenaar voor de hypotheek. Als de relatie onverhoopt eindigt door vertrek of overlijden van één van hen gaat Liesbeth’s zoon protesteren; zijn (potentiële) erfenis is enorm verlaagd.
Zonder testament of “verblijvensbeding” is uitgesloten dat Liesbeth iets van Onno erft en vice versa. Meestal gaat nog wel goed als samenwoners elkaar als partner aanwijzen in pensioenovereenkomsten (vergeet je ook die bij eerdere werkgevers niet?). Maar voor de rest is het vaak een bron van ergernis als je niets regelt buiten een geregistreerd partnerschap of huwelijk. De vermogensverschuiving op aankoop-/hypotheekdatum is eenvoudig op te lossen met een draagplichtovereenkomst. De andere onderlinge verwachtingen met een samenlevingsovereenkomst, testamenten en voorzover nodig risicoverzekeringen om betalingscapaciteit veilig te stellen.
Regel het alsjeblieft
Als relaties verstoord raken is het bereiken van een verwacht resultaat vaak niet mogelijk. Het is daarom dat in onze praktijk wat olifanten in de kamer passeren voordat we het over oplossingen hebben. We raden onze cliënten dan ook aan die oplossingen te bespreken met belanghebbenden, vaak kinderen. Als men weet wat de bedoeling is, is begrip onder handbereik.